N-Z

Relativno – značenje, pojam

Definicija i poreklo pojma relativno

Prema definiciji je pojam relativno jedan prilog koji se može označiti kao nesigurno, ne ono stoprocentno, ne apsolutno, te je zapravo ovaj termin i antonim odnosno suprotan pojam za termin apsolutno.

Pojam relativno je poreklom iz latinskog jezika, od reči relativus, relative u značenju srazmerno ili gledano te i posmatrano u odnosu na neke druge kvalitete, pojave, mogućnosti.

Loading...

Najpoznatija je upotreba pojma relativno, te i izvedene relativnosti u matematici i fizici, gde je čuvena „teorija relativiteta“, mada se svakako sam pojam sreće i u žargonskom govoru, pre svega u sintaksama „sve je to relativna stvar“; „relativno dobro“; „relativno posmatrano“ i slično.

Kaže se često da je relativno ono što se ne može unapred planirati i predvideti, ono što jeste na neki način neizvesno i nije apsolutno sigurno, ono što je nepredvidivo, što se ne može potvrditi ili jasno označiti kao tačno.

Relativno je zapravo nešto srazmerno sa poredbenim stvarima, te je u principu ovakav pojam vezan za ono nešto kakvo i jeste ali u određenoj meri, i dobro je poznata sintaksa „u relativnom smislu“, koja označava nešto što se sagledava u odnosu na ono drugo, na pojave, događaje, stvari koje su ranije definisane, mada opet ni one koje su poredbene ne moraju biti apsolutno tačne.

Ono što se smatra da je relativno, validno je u određenim situacijama ili pod nekim okolnostima, ali nije nužno konstanta i može da se menja kao kategorija, te i kada se ponavlja ono što je ipak i relativno kao stvar ili pojam, ne mora da bude isto kao pređašnje.

Recimo kada se pojam relativno posmatra sa aspekta matematike, onda je na primer poznato da su „relativni brojevi“ oni brojevi koji imaju kao zajedničku osobinu jedino što se dele isključivo brojem jedan, te na kraju ostaju isti i kao količnik, ali opet nemaju nikakav zajednički faktor (kao što ga ima na primer grupa brojeva koja je deljiva brojem 3 ili 5).

Sa aspekta fizike, prema teoriji relativiteta, važi pravilo da je pojam kretanja u stvari relativan, i da u praksi ne može da postoji apsolutno kretanje, te je kao primer i uzeto za objašnjenje stavova i hipoteza i najprostije kretanje odnosno ono koje pokreće sila, i koje se zove mehaničko kretanje.

Dakle, kada se razmatra kretanje kao takvo, pa i na primeru mehaničkog kretanja, ono zapravo baš predstavlja promenu položaja jednog tela u odnosu na drugo koje se naziva relativnim telom, odnosno telom koje služi kao uporedno i jednostavno je jasno da kretanje ni u kom smislu dakle ne može da se posmatra kao apsolutno odnosno kao nepromenljiva kategorija.

Samu teoriju relativiteta je postavio Albert Ajnštajn, te ona podrazumeva da se ni prostorne ni vremenske fizičke veličine ne mogu odrediti kao nezavisne jedne od drugih, odnosno da su one promenljive u odnosu na kretanje jednih prema drugima i u odnosu na onoga ko posmatra, tako da su u pitanju relativne veličine.

Generalno je u savremenoj fizici najvažnije zapamtiti dva njena temelja, a to su pomenuta teorija relativiteta i kvantna mehanika, koje su i uspostavljene u XX veku i kasnije su postale i ostale baš osnova svih ostalih zakona fizike koji se na njima i nadograđuju.

Loading...

Kako je i pomenuto, Ajnštajn je teorijom relatviteta objasnio da su prostorne i vremenske veličine nužno relativne jer se ne mogu odrediti nezavisno jedna od druge.

Pre nego što je Ajnštajn uspostavio ovu nama danas poznatu i savremenu teoriju relativiteta, on je pak 1905. godine dokazao i utemeljio takozvanu „specijalnu teoriju relativiteta“, gde je poznata formula E=mc2, odnosno da je zapravo elektromagnetna energija u jednakosti sa proizvodom mase i brzine svetlosti koja je podignuta na kvadrat.

Za teoriju relativiteta je Ajnštajn kako je i poznato dobio „Nobelovu nagradu“, ali on je ovu teoriju zapravo više puta modifikovao, pre svega tvrdeći i dokazujući hipotezu da se prostor i vreme kao i materija međusobno povezuju i utiču jedne na drugu, te su zato relativne veličine, jer se ne mogu pronaći neke njihove zajedničke ili zasebno apsolutne karakteristike u smislu među uticaja.

Pojam relativno se upotrebljava u lingvistici i gramatici, kao relativna zamenica ili rečenica, i to je takozvana „odnosna zamenica i/ili rečenica“ koja se zapravo odnosi na ono što je glavno i ima svrhu da približno protumači i da dodatno istakne neki atribut koji je prisutan u glavnoj rečenici.

Dalje, upotreba pojma relativne visine u geografiji, podrazumeva zapravo odnos ili rastojanje između zamišljene tačke na površini, koja je u paraleli sa površinom mora koja se uzima kao poredbena relativna veličina jer je promenljiva kategorija (zbog uticaja plime i oseke).

Loading...

Kada je u pitanju žargonski izraz relativan pojam, on se odnosi na neke pojmove koji su nastali poređenjem sa onim nekim drugim predmetom pažnje; relativizam jeste pojam koji je izveden od reči relativno, te se odnosi na jedan filozofski pravac čiji je osnovni postulat da samo znanje nikada ne može biti apsolutno već da je uvek relativno, jer ne može neko da zna apsolutno sve.

Sponzorisano

Loading...