Definicija i poreklo pojma virman
Prema definiciji je pojam virman vezan za ekonomsko finansijski aspekt i odnosi se na uplatnicu kojom se obavlja bezgotovinsko plaćanje i zapravo predstavlja „nalog za transfer ili prenos“ koji služi za prenos sredstava sa jednog računa na drugi.
Pojam virman je potekao od francuske reči virement i ima značenje prenos ili transfer, pa se pak i odnosi na instrument za platni promet koji jeste na relaciji nalogodavac i korisnik, i predstavlja način da se stredstva prenose sa jednog na drugi račun, bez upotrebe gotovine kao sredstva kojim se direktno vrši plaćanje roba i usluga.
Virmanska uplata se obavlja takozvanim knjiženjem sredstava platnog prometa, dakle bez jasne upotrebe novca u obliku keša da se izvrši uplata, već se koristi poznati bankarski termin obrasca koji se zove virmanski nalog.
Pojam virmanskog transfera ili plaćanja, bez upotrebe novca u njegovom gotovinskom obliku jeste situacija da neko fizičko lice drugom fizičkom licu (ili pravnom subjektu odnosno nekoj instituciji), prenosi sredstva bezgotovinskim garantom kao nalogom za plaćanje, i sredstva direktno prelaze sa računa na račun.
Jasno je definisana forma obrasca koji se naziva virmanski nalog, i to sa dva finansijska zakona, a to su Zakon o platnom prometu i Zakon o platnim uslugama, pa je naravno jasno naznačena pak i veličina i tip obrasca, pojedinih odeljaka, način popunjavanja i slično.
Kada je u pitanju sam obrazac koji se zove virmanski nalog, on poseduje nekoliko osnovnih jasno naznačenih rubrika – za uplatioca sredstava (što jeste fizičko ili pak pravno lice koje vrši plaćanje bezgotovinskim putem); primalac sredstava (fizičko ili pravno lice koje prima uplatu na račun); valuta u kojoj se vrši uplata; šifra plaćanja; svrha uplate; poziv na broj; račun za uplatu; potpis uplatioca; datum i mesto uplate; datum realizacije virmanskog transfera.
Poznato je u platnom prometu da se virmanski nalog mora popuniti u dva primerka, od kojih je jedan namenjen za banku, a drugi za uplatioca, te sam bankarski služvenik vrši potpisivanje kao i stavljanje pečata banke, pa od dva istovetna primerka naloga za virman, jedan primerak daje nazad uplatiocu, a drugi ostaje u banci i realizuje se uplata prema navedenom datumu koji je naznačen za transfer na drugi račun tj na račun onog ko je naznačen kao primalac sredstava.
Bankarski službenik ima za obevazu da navedene virmanske naloge ažurira prema datumu kada su oni primljeni na realizaciju, kao i da izvrši izvod iz naloga za plaćanje sa žiro računa banke koji i jeste dokaz da je transfer novca završen.
Poznato je da se u finansijskom poslovanju virman zove i jednostavno „nalog za prenos“, te on jeste jedno od najsavremenijih sredstava plaćanja, a koje je zaživelo posebno u vreme pojačanja efekta IT tehnologije, kada se uplata vrši i popunjavanjem elektronskih naloga za transfere novca, bez fizičkog odlaska u banku kao instituciju, ali naravno sa obavezama da se izda uplatiocu jedan elektronski primerak virmanskog naloga kao potvrda da je uplata izvršena i realizovana na kraju.
Kada se virman realizuje to mora da bude zavedeno u bankarskom računu za navedeni dan, te se sredstva jednostavno skidaju sa računa uplatioca i prenose se na račun primaoca bez potrebe da se novac podiže pa da se gotovina opet uplaćuje onome ko je primalac uplate.
U finansijskom aspektu virmanskog transfera, ovakav način plaćanja je stručno definisan kao pak i prenos sredstava iz takozvane „iste partije“ prema predračunu u banci, te izdvajanje i prenos budžetskog kredita sa jedne pozicije na onu drugu ali opet koje pripadaju istoj partiji.
Prevod pojma virman je nekada definisan i kao „obrtanje sredstava“, jer uplatilac koji popunjava virmanski nalog i njega banka knjiži primaocu, može dalje da i sam bide fizičko ili pravno lice kome se sredstva bezgotovinski uplaćuju na žiro račun, te da se na takav način vrši jedno obrtno poslovanje, koje je pre svega vezano za neke veće institucije ili sume novca, mada zakonski nije propisana suma koja se može prenositi prostim knjiženjem naloga.
Virmanski obrazac je generalno veoma sličan običnoj „opštoj uplatnici“, samo što je on zapravo jedan nalog koji se daje banci da prenese sredstva bezgotovinskim putem, nekom pravnom ili pak fizičkom licu ili nekoj instituciji.
Da bi nalog kao takav bio što pregledniji, u paraleli se sa leve strane nalazi odeljak u koji se unosi ime onoga ko je primalac sredstava koja se prenose a sa desne srtrane je polje u koje se unosi žiro račun na koji se sredstva prenose, i svakako je jasno i da su ova dva polja najznačajnija kada je u pitanju virmansko plaćanje.
U savremeno doba je virman postao jasno definisan obrazac koji čak i ne mora da ima fizičko ili dokumentno pravo prenosa, odnosno nije nužno da se sam obrazac odnese u banku i da se tamo i overava i prvi primerak da se daje nazad uplatiocu, već se svakako sve može obaviti elektronskim putem, kada se kao dokaz da je transfer izvršen dobija izvod iz tekućeg računa primaoca koji je i jedan prikaz stanja i obaveštenje da je sam transfer uspešno izvršen.
Sam pomenuti „izvod iz računa“ se obično daje na kraju radnog dana u kome je izvršen platni promet, a pošto postoji naznačeno vreme kada je transfer moguće da se obavi već prema politici banke i vremenu propisanom za obavljanje platnih usluga, nekada se podatak o transferu dobija i na početku sledećeg dana, što opet zavisi da li je jedna ista banka posrednik u plaćanju ili se radi o različitim bankama kao pružaocima usluga (kada se u jednoj banci uplaćuju sredstva na račun druge banke, koja mora da ih najpre uknjiži, a potom da ih dalje prosleđuje po nalogu).
