Definicija i tačno poreklo pojma entitet
Jedna od reči koja nema kristalno jasnu definiciju i koja se u raznim oblastima, od filozofije preko politike, tumači i definiše različito, jeste pojam entitet, koji ima poreklo od latinske reči entitas, u značenju biti (kao infinitivna forma, koja se kasnije prenela i u engleski jezik, odakle je i našla najveću primenu i u našem jeziku).
Kada se posmatra sa filozofskog aspekta, entitet označava neki vid identifikacije, suštine, velike bitnosti, svojstvenosti, ali može da se u apstraktnom kontekstu često rastumači kao ono nešto o čemu se razmišlja, što se analizira i čime se neko generalno gledano „bavi“ (bilo da je u pitanju subjekat ili neki predmet odnosno objekat).
Entitet je u političkom kontekstu jedna celina i sveukupnost, dok bazično može da se odnosi i na neki objekat koji je jedinstvo i celina (pa je entitet i kuća, porodica, dom, pokret) i odnosi se pak i dakle upravo na ono što ima odgovarajuće obeležje odnosno pripisan lični atribut.
Kakvo je tačno značenje i prevod reči, kao i etimološka analiza pojma entitet
Kako je i navedeno, reč entitet potiče najpre od latinske reči ili infinitivnog glagolskog oblika entitas odnosno prevedeno – biti, postojati, egzistirati, ali se dalje koristi kao anglicizam entity, te se prevodi kao takođe – biti, u smislu „samo po sebi“, bivstvovanje, postojanje, egzistiranje, „bit“, suština.
U grčkom jeziku, reč entitet se vodi poreklom od einai, koje je poteklo od latinskoga esse, entitas i opet označava bitisanje, samosvesnost, samopostojanje, identitet (iako nije isto što i sama reč identity) a filozofski gledano ovaj pojam se označava kao „bitisanje“ odnosno postojanje kao takvo, samo po sebi, očekivano i normalno.
Pojam entitet u filozofskim razmatranjima
Dakle, u filozofiji je pojam entiteta definisan kao nešto suštinsko i kao normalan poredak stvari, ono što je očekivano i sasvim normalno, i protiv čega „nema sumnje“, jer je definitivno i jasno.
Entitet je deo onoga što uistinu i postoji, te je deo nužne celine, bića i bitnosti, ono što je bespogovorno i što je suština i srž svega što se razmatra i za šta se zalaže.
Takođe, entitet u filozofiji može da se odnosi na čoveka kao takvog, na njegovo jedinstvo kao fizičkog i duhovnog bića, kao sklad misli i dela, kao celinu i savršenstvoi nečega što je sveobuhvatno.
Kada se sa druge strane, pojam entiteta posmatra kao nešto nejasno definisano, njegova je upotreba vrlo široka, i njegova značenja i tumačenja su mnogostruka, te se tada tumači na brojne načine, ali suštinski predstavlja sve ono živo ili neživo, što ima ili određuje neko svojstvo.
Najbanalniji primer pojma entitet, bez jasnog definisanog značenja, poznat je upravo u našem jeziku, kada je ovaj pojam „posrbljen“ te preuzet u političkim i društvenim krugovima, nakon potpisivanja Dejtonskog sporazuma, kojim je prekinut rat u Bosni i Hercegovini.
Upravo je reč entitet jedan od vrlo retkih primera gde se reč preuzela i počela upotrebljavati bez i jasno i precizno definisanog prevoda i značenja, te se i danas baš zbog toga ne može sa sigurnošću ovakav pojam ni jasno razumeti ni prevesti.
U engleskom jeziku, iz koga je reč entitet i preuzeta u naš srpski jezik, ona ima kako je ranije i navedeno, značenje i političkog i vojnog, ali i društvenog i filozofskog karaktera, ali ni u ovom jeziku nema njene precizne i jasno određene definicije.
Dakle, entitet kao reč koja je korišćena u potpisivanju Dejtonskog mirovnog sporazuma u Bosni i Hercegovini, sa američkom NATO alijensom, iako nema jasno značenje, upotrebljena je u političkoj konotaciji i ima i vojni prizvuk, te služi da označi pretpostavljeno ono što je logično, očekivano, kako treba da bude ili ono što je sledstveno, što je rezultat zajedničkih napora i jakih zalaganja.
Pojam entitet koji je u upotrebi u politici i njegova „politička konotacija“
U Americi se entitet kao politički termin, odnosi na neki vid državnosti i nacionalnog identiteta, na državno „telo“ koje je samoupravno i samoodržavajuće“, ali može da se preneseno i po malo i apstraktno primeni i na religiju, kulturu, medije, istoriju i jezik, u smislu samodređenosti, posebnosti, specifičnosti i prava na samoodređenje.
Nekada se u SAD-u, pojam entitet odnosi i na celu državu kao takvu, te je američki diplomata i političar Džordž Frost Kenan, upravo ovaj termin upotrebio da označi Kinu, kao državu u njenom teritorijalnom i administrativnom pogledu.
U našem se jeziku danas, termin entitet upotrebljava da označi neki deo države, odnosno sastavni deo neke teritorije, iako to nije apsolutno ispravan pojam, jer se entitet odnosi na nešto samostalno i samoodrživo, te se automatski značenjem „kosi“ sa nečim što je pripadajuće i što je deo neke celine.
Takođe, naši političari pojam entitet koriste, u daleko ispravnijem kontekstu, da označe određenu teritorijalnu celinu, koja ima svoja nacionalna, verska i slična obeležja, koja od nje čine jednu sveukupnost ili jedinstvo.
Dalje, kako bi se bolje razjasnio ovaj pojam, pomenućemo Bosnu i Hercegovinu, koja je nakon potpisivanja pominjanog Dejtonskog sporazuma, postala „dvoentitetska država“, odnosno da ima srpski i bosanski entitet, te je ovaj pojam u stvari sam po sebi jedinstvo, srž i suština, ali je opet deo neke veće celine koja postoji kao takva.
Veoma je važno da se razume da entitet i etnička pripadnost ili etnicitet nikako nisu sinonimi, te da ovaj drugi navedeni pojam označava rasnu, nacionalnu, versku, kulturološku i neku drugu vrstu pripadnosti jednog naroda.
Entitet se danas prevodi malo slobodnije kao „telo“, odnosno uprava, srž, jezgro, „bit“, nekog delovanja ili pokreta, pa iako se naviše po difoltu i sreće i koristi u politici, ona može da ima svoju primenu i u drugim oblastima društva, te da označava termin u računarskim tehnologijama, u međuljudskim odnosima, u kulturi, medijima, religiji i tako dalje.
Po filozofiji pak, entitet je posebnost i samoodržanje, bilo subjekta ili predmeta, i označava sve ono što ima svoju suštinu i što može da postoji kao takvo, a u politici je pojam pre svega definisan sa primesom vojne konotacije i označava poselu celine na manje podjedinice, koje su svaka „sama za sebe“, ali su neodeljive i pripadaju jednoj osnovnoj „matici“ koja je vrhovna i koja manjim celinama upravlja bez primene sile ili nametanja volje, ali „vrlo spretno i neprimetno“ ima kontrolu nad onim što joj pripada.
Bez obzira na to da li je reč entitet povezan sa politikom, filozofijom, kulturom ili nekom drugom društvenom kategorijom, činjenica je da ni do danas on u našem jeziku nema ni adekvatan prevod, niti jedinstvenu definiciju, te se upotrebljava kao tuđica u svom izvornom značenju, a najviše u medijima i u političkim debatama i govorima, kada je ona „običnom narodu“ posve nedovoljno jasna.
A šta reč zapravo znači, nije ni toliko važno, već da li je ona dovoljno „zvučna“ da se ostavi utisak i da se stekne neki lični smisao i tumačenje, koje će po pravilu svakom pojedincu da odgovara.
