Definicija i poreklo reči ekvilibrijum
Prema definiciji je reč ekvilibrijum poreklom iz latinskog jezika, od reči aequilibrium, u značenju osećaj; ravnoteža; stabilnost; postojanost; pravilnost; te i odnosi se na stanje „osećanja“ ravnoteže ili balansa ali unutar samih živih bića, a u smislu fizičkog i psihičkog stanja ravnoteže, za razliku od pojma homeostaze koja je osnovna ravnoteža takozvane unutrašnje sredine organizma koja dalje i doprinosi pravilnom funkcionisanju ćelija, tkiva, organa i organizma kao jedinke.
Kada se ovaj pojam ekvilibrijuma posmatra sa medicinskog stanovišta, on označava osećanje ravnoteže čoveka kod obavljanja određenih motornih funkcija (stajanje; hodanje; druge fizičke aktivnosti), kao i balans u funkcionisanju osnovnih mentalnih tj psihičkih delova ličnosti.
Iako je termin ekvilibrijum pre svega poznat i najviše pak upotrebljavan u medicini, on se može tumačiti i sa aspekta ekonomskih i društvenih sfera, kao pokazatelj ravnoteže najznačajnijih pak društvenih normi ili postulata, pravila i zakona.
Sa etičkog stanovišta, ekvilibrijum je ono što ne dovodi do poremećaja ni psihičkih niti fizičkih, a ni moralnih tj etičkih normi.
U filozofiji se međutim ekvilibrijum (poznat i kao ekvilibrijum indiferencije) pak označava kao ravnoteža ili balans neka dva sasvim jasno ili suprotna ili suprotstavljena motiva ili „pobude“, te je u tom smislu poznat pojam od latinskog „ekvilibrijum indiferente“.
Dakle, poenta jeste u tome da je suštinski ekvilibrijum jedno osećanje psihičke i fizičke ravnoteže unutar samih živih bića, ali da se može odnositi na fizičku ravnotežu, na etički ekvilibrijum (ili pak poznatiji kao reflektivni ekvilibrijum), te na društvenu sistematizaciju, kao i na ekonomiju, filozofiju, medicinu, kao i na sam biološki ravnotežni status.
Pojam ekvilibrijuma u medicini – osnove, tumačenja i značenje u medicinskim naukama
Kada je u pitanju osnovno tumačenje pojma ekvilibrijum u medicinskoj terminologiji, on se pak odnosi na postizanje mentalng i fizičkog ravnotežnog stanja u organizmu čoveka kao jedinke, te se bazira na sposobnosti da se uzajamnim delovanjem psihičkih i motornih funkcija uspostavi vrlo jasna i pravilna kordinacija motorike i senzorijuma, čime se postiže statika i dinamika kod svakoga pojedinca, a koja zavisi od tri važna faktora – čula vida; položaja mišića i receptora na površini kože; unutrašnjeg uha i njegove veze sa temporalnim režnjem velikog mozga i veze sa malim mozgom.
Dakle, u aspektu medicine, od nabrojana tri faktora, moraju biti normalno funkcionalna najmanje dva, ali je važno istaći da makar i jedan poremećaj u sprezi ova tri faktora koji su neophodni za to ravnotežno stanje, jer svaki ima svoje „područje delovanja“, dovodi do nekog vida i stepena pak i narušavanja ekvilibrijuma.
Princip je u tome da se signali primaju preko čulnih senzitivnih i senzornih receptora – čepića i štapića u oku; endolimfe u unutrašnjem uhu i receptora za toplo; hladno; dodir; bol u koži i svoj muskulaturi, te se informacije prenose do viših centara u malom i velikom mozgu, te i povratna informacija deluje na antigravitacionu muskulaturu, kao i na čula koja omogućavaju orijentaciju u prostoru na osnovu vida, sluha i osećaja.
Pojam ekvilibrijuma u ekonomskim naukama – takozvani Nešov ekvilibrijum
Pod pojmom Nešovog ekvilibrijuma u ekonomiji, podrazumeva se ravnotežno stanje koje se pak i postiže rešavanjem igre, u kojoj učestvuju dva ili više igrača koji znaju ekvilibrijum igre kod svih ostalih igrača, ali ne mogu pobediti ukoliko ravnotežu naruše i iskoriste znanje koje imaju o vrloj strategiji svog protivnika.
Ovu posve zanimljivu teoriju je uspostavio Džon Forbs Neš, i ona je deo pak takozvane „teorije igara“ u ekonomiji, a usavršio ju je Antuan Kurno sa „Teorijom oligopola“ iz 1838. godine i gde je razjašnjeno da nije dozvoljeno jednostrano menjanje pravila igre, jer se tako ruši poredak, te i postignuta ravnoteža igre koja treba da traje i da se usavršava dalje.
Iako zvuči po malo zbunjujuće u teoriji, u praksi je ovakav pristup dosta lakše shvatiti pa je jedan od primera sledeći – kada jedna firma želi da plasira proizvod na neko tržište, ona treba da odluči koja je to optimalna količina koja će da postigne maksimalni profit, ali uzimajući u obzir tržišnu konkurenciju i njenu težnju za profitnim maksimumom, kako bi se uspostavio ekvilibrijum i kako ni jedna strana ne bi mogla da „igra na kvarno“, te da umanji profit drugima na svoju korist, iako i zna strategiju konkurentske kompanije.
Nešov ekvilibrijum u praksi, a sasvim osavremenjen ima dva osnovna dela – teoriju igara i teoriju odlučivanja, te se sastoji od nekih pravila koja se baziraju na ravnoteži koja se mora postići kao krajnji rezultat, a neka od njih su – igre sa potpunim informacijama koje podrazumevaju Nešove dominantne i dominirane igre; ekvilibrijum mešanih strategija; princip očekivane koristi; princip definisanja racionalnosti u odlučivanju i racionalnom sagledavanju donesenih planova; te odluke koje se moraju doneti u uslovima neizvesnosti ili nepotpuno rešenih problema, i mnoge druge pak važne teze.
Ekvilibrijum se generalno može shvatiti i kao spoj i ravnoteža onoga što je različito i suprotno, ali spojeno u celinu funkcioniše kao odlično izbalansirano, te postoje i programski jezici u svetu pak u informatici, kompjuterima i računarstvu koji se upravo zovu ovim imenom, i koji se zasnivaju na distributivnoj efikasnosti.
Dakle, kada se govori o ekvilibrijumu, tj ravnoteži ili pojmu koji je poznat i kao ekvilibrij on pak podrazumeva jedno stanje uravnoteženosti i stabilnosti, te i unutarnjeg zadovoljstva i sklada uma i tela, pa je ovaj princip i jedan od osnovnih postulata u učenju „feng-šui“, gde svaka stvar ima i svoje mesto, kako se ne bi „vanjskom neravnotežom“ uticalo na poremećaj balansa koji se stvara normalno unutar svakog živog bića.
U pomenutom učenju je um jedan „instrument“ kojim se manipuliše i koji mora da se dovede u stanje spoznaje, a kako bi se unapredila njegova funkcija, te se putem pozitivnih misli postigla i pravilna telesna ravnoteža i ostvario se sklad uma i tela čemu se u globalu i teži.
